ЭКОНОМИКА

,,სომხური მხარე ქართული მართლადიდებლური ეკლესიების მიტაცებას ცდილობს" (ნაწილი II)

20.11.15 18:32




სომხეთი იუნესკოს მიმართავს, რომ საქართველოს ტერიტორიაზე მდებარე 450 ტაძარი სომხეთის სამოციქულო ეკლესიის კუთვნილებად აღიაროს.სომხური მხარე უსაფუძვლოდ, ისტორიული ფაქტების დამახინჯებით და მეცნიერული დასკვნების საწინააღმდეგოდ, ქართული მართლადიდებლური ეკლესიების მიტაცებას ცდილობს.


კასპის რაიონი
1.ქ.ახალქალაქი „სურბ ასტვაწაწინ'(„სურბ კარაპეტ'),სოფელში,1632-1658წწ, აღდგენილია 1894,1900 წლებში,2003 წელს, გააქართულეს,აკურთხეს ყოველთა წმინდანთა ეკლესიად.
2.ქ.ახალქალაქი „სურბ ასტვაწაწინ',სასაფლაოს ეკლესია,მე-19 საუკუნე,დგას.
3.გრაკალი „სურბ ასტვაწაწინ', სომხურ ნაწილში ,1882 წ, აღდგენილია 1903 წ,დგას.
4.გრაკალი ეკლესია „წმინდა თევდორე'გვიანი შუა საუკუნე.
5.დოესი ეკლესია „სურბ ჰაკობ' სოფელში,მე-19 საუკუნის შუა ხანები,აღდგენილია 1887,1894-99 წლებში,1970-იან წლებში შენობა გამოიყენება მაღაზიად.2003 წ.გააქართულეს.
6.ქ კასპი „სურბ პოღოს პეტროს' XVI-XVII საუკუნეები, დგას.
7.ღარახაჩი- „სურბ ასტვაწაწინ' სოფელში 1864წ დგას.
8.კავთისხევი „სურბ ასტვაწაწინ' აღდგენილია მე-19 ს,დგას.
9.კავტისხევი „სურბ გაბრიელ ევ მიქაელ ჰრეშტაკაპეტაც",სოფლის გარეუბანში,მე-16ს ,ეკლესიაში ერთ-ერთ ხაჩქარზე არის თარიღი 1593წ .
10.კავთისხევი „სურბ გევორგ',სოფლის გარეუბანში ,შუა საუკუნეების სასაფლაოს ტერიტორიაზე 1593 წ,დგას.
11.ახალგორი ეკლესია „სურბ ასტვაწაწინ' აღდგენილია 1462,1693,1897 წწ.დგას.

მცხეთის რაიონი
1.გლდანი „სურბ გრიგორ ლუსავორიჩ' („სურბ გევორგ') 1897 წ სოფელ გლდანის სასაფლაოზე აღდგენილია 1902 წ,საბჭოთა ეპოქაში იყო საწყობი,თვით სასაფლაო XV-XVI სს,ადრე იქ ყოფილა XV-XVIსს.დათარიღებული ხაჩქარი,როგორც ჩანს ასევე ყოფილა უფრო ძველი ეკლესია იმავე საუკუნეების,დგას.
2.გლდანი,სოფელი გლდანულას აბოვიანების საგვარეულო ეკლესია და სამარხი მე-19ს.
3.გლდანი სამლოცველო ეკლსეია სოფელში XIX-XXსაუკუნეები (შედარებით ძველი ეკლესიის ადგილზე,დგას სომხურ სასფლაოზე.
4.ვაზისუბანი (ყოფილი დამპალო) „სურბ ნშან' (გუმბათოვანი),სომხურ სასაფლაოზე მე-16 საუკუნე,დგას.
5.დიღომი „სურბ კარმირ კირაკიმ' სოფელში მე-19 საუკუნის შუა ხანები,გასაბჭოებამდე მოქმედებდა როგორც ეკლესია,დგას.
6.ლისი ეკლესია „სურბ გევორგ',სოფელში 1886/96 წწ,როგორც სომხური ეკლეია ფუნქციონირებდა 1930 წლამდე,ხოლო შემდეგ იგი გადაიქცა კლუბად 1989 წლამდე და 1996 წლის 28 აგვისტოს გააქრტულეს.
7.ძეგვი „სურბ ასტვაწაწინ' ,სოფელში მე-19 საუკუნის პირველი ნახევარი ,მოქმედებდა როგორც სომხური ეკლესია 1923 წლის 2 ივლისამდე,ახლა იგი გადაქცეულია მაღაზიად.
8.ძეგვი „სურბ გევორგ' ეკლესია (თელეტი სბ გევორქ) სოფელის აღმოსდავლეთით სომხურ სასაფლაოზე. დასავლეთ კედელზე სომხურ-ქართულ წარწერაში აღნიშნულია მშენებლობის თარირი 1865 წელი , დგას
9. ქ, მცხეთა ,,სურბ ასტვა წაწინ', 1851 წ აღდგენილია 1899, 1907 წლებში, დანგრეულ იქნა 1930 იან წლებში.
10.მუხრანი ,,სურბ გრიგორ ლუსავორიჩ', 1843 წ, აღდგენილია 1857 წ, დახურულ იქნა 1923წ. დგას.~
11. მუხრანი ,,სურბ გევორგ' (ახალ სომხურ სასაფლაოზე), მე-19 ს.
12. მუხრანი ,,სურბ ასტვაწაწინ' ძველ სომხურ სასაფლაოზე, მოხსენიებულია მე-19 საუკუნის ბოლო ხანებიდან.
13. ნახშირგორა ,,სურბ ასტვაწაწინ ვერაფოხმან' ეკლესია. სოფელში, 1835 იანი წლები . აღდგენილია 1870 /80 იან წლებში.ფუნქციონირებდა , როგორც სომხური ეკლესია საქართველოს გასაბჭოებამდე. გააქართულეს 1886/87 წლებში.
14 ნიჩბისი ,, სურბ ნიკოღაიოზ' (,,სურბ გევორგ') . აღდგფენილია მე -19 საუკუნეში , 2004წ. გააქართულეს , აკურთხეს წმინდა გიორგის ეკლესიად.
15. ქანდა ,,სურბ ასტვაწაწინ' სოფლის გარეუბანში 1471 წ დგას, ფუნქციონირებდა სომხურ ეკლესია 1910 წლის ბოლომდე.
ქარელის რაიონი
1.ატოცი ,,სურბ ასტვაწაწინ' , სოფლის ცენტრშუ მე-19 ს დგას.
2. ბრეცი,, სურბ გრიგორ ლუსავორიჩ'. 1949 წლიდან,, სურბ მარინე', დგას.
3. დირბი ,,სურბ ასტვაწაწინ' სოფელში, 1840 წ. კედლებში ჩაშენებულია ხაჩქარები 1456 და 1468 წწ, ეპიგრაფიკით , დგას.
4. დირბი ,,სურბ თოვმა არაქიალ', მე-19 ს. 2004 წ. აღადგინეს და გააქართულეს , აკურთხეს წმინდა თომა მოციქულის ეკლესიად.
5. რუისი ,,სურბ ასტვაწაწინ', სოფელში , 1840 წ აღდგენილია 1865 წ დგას.
გარდაბნის რაიონი
1. ახალსოფელი ,,სურბ სარგის' სოფელში მოხსენიებულია 1876 წლიდან, აღდგენილია 1900 წ.დგას.
2. ძემო თელეთი ,, სურბ გევორგ ' მონასტერი, ამ ადგილას ჯერ კიდევ 1002 წელს იყო სომხური ეკლესია 1826წ, სამრეკლო 1932 წ, იყო სხვა სამხმარე ნაგებობები. მე-17 და მე-19 საუკუნეებში მონასტერი აღორძინების პერიოდში იყო. 1870 წ.სკოლა ასენდა. მონასტერი მოქმედებდა 1944 წელსაც კი, ის იყო ეერთ-ერთი ყველაზე ცნობილი და პატივსაცემი ადგილი როგორც სომეხ, ასვე ქართველ მომლოცველტათვის მთელი საქართველოდან. აღდგენილია 1887, 1901, 1989 წლებში , გაანადგურეს მთელი სომხური ეპიგრაფიკა და ყველა სომხური ფაქტორი და ეკლესია გააქართულეს.
3. ზემო თელეთი ,, სურბ ასტვაწაწინ', სოფელში ძველ სომხურ სასაფლაოზე , მე-19ს, 1990 წ, ასევე გაანადგურეს ყველა სომხური ფაქტორი და ეკლესია გააქართულეს.
4. წავკისი „სურბ სარგის ' (ჯვარ-გუმბათოვანი),სოფელში,1876 წ,არდგენილია მე-20 საუკუნის დასაწყისში.2007 წ ნახევრად ნანგრევების ადგილზე ააშენეს ქართული წმინდა ნინოს სახელობის ეკლესია.
5.წავკისი სასაფლაოს სამლოცველო,1493წ,დგას.
6.წავკისი ეკლესია „სურბ ასტვაწაწინ' სოფელში,1671წ,დგას.
7.წყნეთის „სურბ ასტვაწაწინ' სოფელში ,1881წ,ააშენეს ძველი ეკლესიის ადგილზე მისი ავარიულობის გამო,ხოლო 1990წ,დანგრეულ იქნა ამ ადგილას ,ყველაფერ სომხურის განადგურებიტ,აშენდა ქართღული ყოვლადწმინდა ღვთისმშობლის სახელობის ეკლესია.
8.კოჯორი „სურბ ასტავაწაწინ" („სურბ კარაპეტ'),სოფელში,1874წ,აღდგენილია 1900-იან წლებში,საბჭოთა წლებში დანგრეულ იქნა და განადგურდა მთელი სომხური ეპიგრაფიკა.
9.კუმისი-„სურბ ასტვაწაწინ',სოფელში მე-19ს აღდგენილია 1857წ,განადგურდა 1930/40-იან წლებში,1990 წ მის ადგილზე აშენდა ქართული ყოველთა წმინდანთა ეკლესია.
10.ავჭალა ეკლესია „სურბ ასტვაწაწინ' სოფელში ,აღდგენილია 1895წ,დახურეს 1923 წლის 28 აპრილს და 2003 წ გააქართულეს.
11.მარტყოფი „ავეტიაც სურბ ასტვაწაწინ'სოფელში მე-18ს ბოლო ,აღდგენილია 1888წ,დგას.
12.ნორიო „სურბ ასტვაწაწინ' სოფელში მე-18 საუკუნის ბოლო ,აღდგენილია 1899 წ,დგას.
13.ნორიო სამლოცველო (სომხიშვილების საყდარი),სოფლის სომხურ სასაფლაოზე, მე-19ს.
14.შავნაბადა „სურბ გევორგ',სოფელ თელეთიდან 2 კილომეტრში,მომლოცველობის ცნობილი ადგილი,მე-18ს,აღდგენილია 1850,1855 წლებში,1888წ,სამრეკლო აშენდა ,1904/05,1912/13 წწ,1926 წ,ივლისში ხელისუფლებამ დახურა ,მაგრამ 1927 წლის 8 ოქტომბერს ხელახლა გახსნა.1944-45 წლებში აღდგენილია სომხების ,კერძოდ გ.ბაიანდურიანცის მიერ მიერ.1970 -იან წლების დასაწყისში განადგურდა გ.ბაიანდურიანცის მარმარილოს საფლავი,1989/91 წლებში კი გააქართულეს ,აკურთხეს წმინდა გიორგის სახელობის ეკლესიად,განადგურდა კედლის ხაჩქარები,ქვები,მარმარილოს მოჩუქურთმებული საკურთხეველი ,ჯვრის ფორმის ქვის მოსანათლი აუზი,განადგურდა საფლავები სომხური ეპიტაფიებით.
15.შინდისი „წირანავორ სურბ ასტვაწაწინ' (მოსალოცი),სომხურ სასაფლაოზე,სოფლის ქვედა ნაწილში,1866/73-იან წწ,აღდგენილია 1911,1919 წლებში,2003 წ ააქართულეს ,აკურთხეს ყოვლადწმინდა ღვთისმშობლის ეკლესიად,ფრესკებზე წაიშალა სომხური წარწერები,სომხური ეპიგრაფიკა,ფრესკებზე აშკარა იყო თბილისის ჰოვნათანიანების სკოლის ზეგავლენა.ეს სასაფლაოს ეკლესიაა ,სადაც ჯერ კიდევ ბევრია საფლავი სომხური ეპიტაფიიტ.ძველი მაცხოვრებლების მოწმობით შინდისი იყო ორი სომხური ეკლესია, მომცველთათვის აშენებული იყო საცხოვრებელი სახლები.
16.სოღანლუღი -„სურბ ასტვაწაწინ'(„სურბ გრიგორ'0,სოფელში,1853/54წწ,აღდგენილია 1884წ.
17.ქვედა ტაბახმელა „სურბ გევორგ',სოფელში 1830/50-იანი წწ,ადგენილია 1877წ,დგას.
18.ქვედა ტაბახმელა-„სურბ კირაკი',სოფლის სომხურ სასაფლაოზე,1840წ,აღდგენილია 1877წ.
19.ოქროყანა ეკლესია სოფელში,1897წ.

წალკის რაიონი
1.ახალიკი „სურბ ჰარუთიუნ"(„სურბ ასტვაწაწინ'),1899,1901წ.დგას.
2.აიაზმა-„სურბ გევორგ'(„სურბ ასტვაწაწინ').V-VIIსაუკუნეები,დგას.
3.აშხალა სურბ მინას მე-19 ს,დგას.
4.ბურნაშეთი-„სურბ სტეფანიოს".აღდგენილია 1960წ.დგას .
5.დერე ,,სურბ ჰარუთიუნ' (,,სურბ გევორგ') აღდგენილია 1855/57 წწ.დგას.
6.ხაჩ (ხაჩკოვ) -,,სურბ გევორგ ' მე-19 ს, არდგენილია 1855/57 წწ. მოქმედებს .
7. კორხი ,,სურბ სტეფანოს' მე -19 ს ნანგრევები.
8. ღაბური ,,სურბ სარგის', აღდგენილია 1857/61 წლწბში დგას.
9. კიზილქილისა ,,სურბ ასტვაწაწინ', მე-19 საუკუნის პირველი ნახევარი, აღდგენილია 1875/80 წლებში, მოქმედებს.
10.კიზილქილისა ,,კარვირ ვანქ' , XVI-XVII საუკუნეებში დგას.
11. კუშჩი ,,სურბ ნშან' ( ,,სურბ გევორგ') მე-19 საუკუნის პირველი ნახევარი, აღდგენილია 1875/80 წლებში, მოქმედებს.
12.ნარდევანი ,,სურბ საგის' მე-19 საუკუნის პირველი ნახევარი , აღდგენილია 1860 წ. მოქმედებს .
13. ნარდევანი ,,სურბ ჰოვანესი ' მე-19 ს, სოფლის სამხრეთ-აღმოსავლეთით.
14.ნორაშენი- ,,სურბ ლუსავორიჩ ' 1830 წ .დგას.
15. ჯინისი ( ჩივთქილისა ) ,,სურბ სტეფანოს ' , აღდგენილია 1886წ,დგას.
16. ჯინისი ( ჩივთქილისა ) ,,სურბ გევორგ ' , ეკლესია , მე-19 ს, დგას.
17. დაშბაში ,,სურბ სარგის' მე-15 ს, აღდგენილია მე-19 საუკუნეში , ნახევრად ნანგრევები.
18.დაშბაში ,,სურბ მარიამ', XII-XIII საუკუნეები, დგას.
19. ოზნი (ჰინია) -,,სურბ ასტვაწაწინ' , აღდგენილია 1860 წ დგას.
20. სამება (გუნია) ,,სურბ ასტვაწაწინ' , მე-19 ს.
თეთრიწყაროს რაიონი
1.არდასუბანი ,,სურბ გევორგ ' ( ,,სურბ ასტვაწაწინ') , მე-19 საუკუნის დასაწყისი , აღდგენილია 1850 წ, გარშემო სომხური სასაფლაოა , სომხური ეპიტაფიებით (მათ შორის ერთი 1874 წლის ) დგას.
2.ბოგვი ,,კამაკატარ სურბ ასტვაწაწინ' , მე-19 საუკუნის შუა ხანები, დაახლოებით სომხურ ძველ სასაფლაოზე, განადგურებულია.
3. დაღეთ -ხაჩენ ,,მეწ პაპ' (,,სურბ სტეფანოს ნახავკა') , 1890 წ.დგას.
4.დაღეთ -ხაჩენ ,, სურბ ასტვაწაწინ', მე - 18 საუკუნის ბოლო და მე-19 საუკუნის დასაწყისი, მოხსენიებულია 1841 წლიდან, აღდგენილია 1857, 1879 წლებში,იდგა 1930 წლამდე, შემდეგ დანგრეულ იქნა.
5. დაღეთ -ხაჩენ ეკლესია , სოფელში XV-XVI საუკუნეეში , არის XI-XII საუკუნეების ხაჩქარები , ნანგრევები.
6. დაღეთ -ხაჩენ ,,სურბ სტეფანოს' აღმოჩენილია 1896 წ, დგას.
7. დაღეთ-ხაჩენ ,,ახალოიი ჟამ' ანუ ,,სურბ გევორგ ' სოფლის ჩრდილოეთით, 1990 წ, ძველი, XII –XIII საუკუნეების ეკლესიის ნანგრევების ადგილზე აშენდა ახალი ეკლესია.
8. დაღეთ-ხაჩენ ,, იეღცი', XIII –XV საუკუნეები, ნახევრად ნანგრევები , გარშემო ძველი სომხური სასაფლაოა ხაჩქარების ფრაგმენტებით.
9.თეთრიწყარო ,,სურბ კარაპეტ'. 1881 წ. განადგურებულია.
10. თეთრიწყარო ეკლესია ,,დედოფალ გიოლ' , ,,სურბ ასტვაწაწინ ', 1617 წ. ნახევრად ნანგრევები.
11. ლიპა ეკლესია , XII –XIII საუკუნეები, ნახევრად ნანგრევები , სოფლიდან 1,5 კილომეტრში, არის სასაფლაო, XII –XIII საუკუნეეების ხაჩქარებით.
12.ლიპა ეკლესია , XIV -XV საუკუნეების, ნახევრად ნანგრევები, გარშემო სომხური სასაფლაოა ხაჩქარებით.
13.წინწყარო ,,სურბ სარგის ' (,,სურბ ასტვაწაწინ '), სოფელში , მე-18 ს აღდგენილია მე019 საუკუნეში, დგას.
14. კოდა ,,სურბ ასტვაწაწინ', სოფელში 1840 წ, დგას.
15.მანგლისი ,,სურბ გევორგ' , აღდგენილია 1914/19 წლებში , დანგრეულ იქნა საბჭოთა წლებში.
16.დიდი დურნუკი ,,სურბ გევორგ ', 1841 წ , არდგენილია 1863, 1884 წლებში, დგას.
17.დიდი ენაგეთი (ჯორჯიაშვილი) მმსურბ ასტვაწაწინ ' , მე-19 ს , დგასწ/
18. დიდი თონეთი ,,სურბ ასტვაწაწინ', სოფლის ჩრდილოეთით, 1857 იანი წლები, რდგენილია 1914/19, 1990 წლებში დგას.
19.მუხათი ,,სურბ ასტვაწაწინ', სოფლის გარეუბანში , 1841 წ, აღდგენილია 1899-1900,1905 იან წლებში, გარშემო სომხური სასაფაოა, დგას.
20. მუხათი ,,სურბ გევორგ' (მოსალოცი), სასაფლაოს სამლოცველო სოფლის გარეუბანში. აღდგენილია 1912-13 წწ. დგას.
21. სამშვილდე ,,სურბ ასტვაწაწინ' (,, სურბ ფრკიჩ'), სოფელში , 1854 წ. აღდგენილია მე-19 საუკუნის დასაწყისიში, 200 წწ, მოქმედებს.
22. სამშვილდე ,,სურბ ასტვაწაწინ' (მოსალოცი) ნაქალაქარში, მე-18 ს, ინტერიერში 961 წლის სომხური ეპიგრაფიკით სტელა ხაჩქარია, დგას.
23. სამშვილდე ,, სურბ გევორგ ' სოფლიდან 2 კილომეტრში , მე -18 ს აღდგენილია 1898 წ, დგას.
24. სამშვილდე ,, კრწანისიი სურბ გევორგ ' სოფლიდან 1,5 კილომეტრში , 1436 წ ,აღდგენილია 1898 წ , ნახევრად ნანგრევები.
25. სამშვილდე კიურიკიანოვების დარბაზული ეკლესია, ნაქალაქარში ,მე -19 ს რესტავრირებულია, დგას.
26. სამშვილდე ,, სურბ სიონ' , ნაქალაქარში X-XI საუკუნეები, ნახევრად ნანგრევები , აქვს სომხური ეპიგრაფიკა.
27. სამშვილდე ,, ჩაქნტარი ვანქ' ტყუპი ეკლესია სოფლიდან 3 კილომეტრში , XIII –XIV საუკუნეები , ნახევრად ნანგრევები.
28. სამშვილდე მეორე ეკლესია იმავე მონასტერში , მე-13 ს , ნახევრად ნანგრევები.
29. სამშვილდე ეკლესია მდინარე ხრამის მარცხენა სანაპიროზე, 12 13 საუკუნეები, დგას.
30. სამღერეთი,, სურბ ნშან' (,,სურბ გევორგ') სოფელში , მე-10 ს -ნის ბოლო, აღდგენილია ბ მე -19 ს , საბწოთა წლებში , დგას.
31. სამღერეთი,, სურბ გევორგ' 1612 წ, ნახევრად ნანგრევები , ახალი ძველის ნანგრევებძე , მე 20 ს.
32. სამღერეთი ,, საჩ' მონასტერი, სოფლიდან 4,5 კილომეტრში, XIV- XV საუკუნეები , ნახევრად ნანგრევები.
33 სამღერეთი ,, გერატეღი ეკეღეცი ' ( ნასოფლარის ეკლესია) , სოფლიდან 3.5 კილომეტრში, XV- XVIII საუკუნეები საუკუნეები , ნანგრევები XV- XVIII საუკუნეების სომხური სასაფლაოს გარშემო.
34. სამღერეთი ,, მეღრი ჟამ ' , 2 კილომეტრში XV- XVI საუკუნეები, ნანგრევები, გარშემო არის ძველი სასაფლაო , XV- XVI საუკუნეების საჩქარები.
35. ვანეთი ,,სურბ ასტვაწაწინ ' , სოფელში მე-19 ს, მოხსენიებულია 1893 წლიდან , ნახევრად ნანგრევები.
36. ვაშლოვანი ,,სურბ გევორგ' (,, სურბ ასტვაწაწინ ') 1840 -იანი წწ. აღდგენილია 1882/84, 1903 წლებში, ნახევრად ნანგრევები.
37. ვაშლოვანი ,,სურბ გევორგ' , 1659 წ.სოფლის გარეუბანში , სომხურ სასაფლაოსთან ახლოს, ნახევრად ნანგრევები.
38. ვარხუნა( არეშევკა, არეშიანც) ,,სურბ ასტვაწაწინ' , სოფლის გარეუბანში , 1645 წ, კედლებზე ბევრი ხაჩქარი ( 1524 ,1541წწ და სხვა ) დგას.
39. ვარხუნა (არეშევკა, არეშიანც) ,,ეწო', გიუღატეღი ეკეღეცი (არეშევკა, არეშიანც)ლარის ეკლესია ) , XI- XII საუკუნეები , ნახევრად ნანგრევები. გარშემო სომხური სასაფლაოა, ხაჩქარების ფრაგმენტები.
40. პატარა დაღეთი ,,სურბ ასტვაწაწინ' სოფელში , 1863წ ,ახალი ძველის ადგილზე , 2000 -იანი წწ.მოქმედებს .
41. პატარა დურნუკი ,,სურბ კირაკი „, სოფლიდან 3 კილომეტრში , XVI-XVII საუკუნეები, ნახევრად ნანგრევები, გარშემო არის სომხური სასაფლაო.
41.ლ პატარ თონეთი (დვალთა) ,,სურბ გევორგ' (,,სურბ ასტვაწაწინ ') , 1847 -იანი წლები, აღდგენილია 1864-1914/19 წლებში , დანგრეულ იქნა საბჭოთა პერიოდში.

მარნეულის რაიონი

1. ახქერფი ,,სურბ გევორგ ' XVI-XVII საუკუნეები, ნახევრად ნანგრევები.
2. ახქერი,, სურბ გრიგორ ' , აღდგენილია 1912/13 წწ. დგას.
3. ბურდაზორი ,, სურბ გევორგ' , მე - 19 ს, ნანგრევები.
4. გულიბაღი ,,სურბ პოღოს პეტროს ', 1840 -იანი წლები , დანგრეულ იქნა 1930-იან წლებში.
5. დამია ,,სურბ ასტვაწაწინ' მე-19 ს, ნანგრევები.
6. ხოჟორნი ,,სურბ ნშან' მე-19 ს, ნანგრევები.
7. ხოჟორნი ნერქინ ნშან' XII-XIII საუკუნეები, დგას.
8. ხოჟორნი ,,ვერინ ჟამ' XII-XIII საუკუნეები, დგას.
9. ხოჟორნი ,,მელიქშენ' , XVI- XVII საუკუნეები, ნახევრად ნანგრევები.
10. ხოხმელი ,,სურბ ასტვაწაწინ ', XVII ს, ნახევრად ნანგრევები.
11. ხოხმელი ,,სურბ გევორგ' XVI- XVII, ნანგრევები .
12. წოფი ,,აგეღცუხეჩ' XII-XIII საუკუნეები, დგას.
13. მარნეული ,,სურბ გევორგ' XVII ს, დგას.
14. დიდი შულავერი (შაუმანი) ,,სურბ მესროპ' , აღდგენილია 1887 წ, დგას.
15. დიდი შულავერი (შაუმანი) ,,სურბ სარგის ' , სამლოცველო , მე-18 ს. დგას.
16. დიდი შულავერი (შაუმანი) ,,სურკ კირაკი' XVII ს. აღდგენილია მე-19 ს. ნახევრად ნანგრევები.
17. დიდი შულავერი (შაუმანი) ,,ბერდძორი შეწ ვანქ ' 1663 წ. დგას.
18. დიდი შულავერი (შაუმანი) ,, ბერდძორი ფოქრ ვანქ', XII-XIII საუკუნეები, ნახევრად ნანგრევები.
19. დიდი შულავერი (შაუმანი) ,,ხაჩინ იალ', XVI-XVII საუკუნეები, ნანგრევები.
20. დიდი შულავერი (შაუმანი) ,,სპიტაკაშენ ' . XVI-XVII საუკუნეები, ნახევრად ნანგრევები.
21. დიდი შულავერი (შაუმანი) ,,მიჯინ ვანქ ' XII-XIII საუკუნეები, ნახევრად ნანგრევები.
22. დიდი შულავერი (შაუმანი) ,,სურბ ასტვაწაწინ' , აღდგენილია 1844, 1918/91 წლებში, მოქმედებს.
23. დიდი შულავერი (შაუმანი) კომპლექსი, ,,გირაგირი' , სამრეკლო გალავნით, აღმ.სასაფლაოზე 1 კმ-ში, განვითარებული შუა საუკუნეები 19 ს, ნახევრად ნანგრევები.
24. მოლაოღლი ,,სურბ სარგის' XVI-XVII საუკუნეები.ნახევრად ნანგრევები.
25. ჩანაჩი სასაფლაოს სამლოცველო , XVI-XVII საუკუნეები, ნახევრად ნანგრევები.
26. კარმირ გიუღ ,,სურბ ავეტარანჩაც' 2012 წ. მოქმედებს.
27. ულიანოვკა ეკლესია XVII-XVIII საუკლუნეები, ნახევრად ნანგრევები.
28. ულიანოვკა ,,ლობიალს' XVII ს.დგას.
29.ულიანოვკა ,,აშროხალი' XVII ს, დგას.
30. ულიანოვკა ,,ახქიანდ' -ის ეკლესია, დგას.
31.პატარა შულავერი ,,სურბ ასტვაწაწინ' მე-19 ს. გადაკეთებულია.
32.პატარა შულავერი ,,სურბ სარქისი' , სამხრეთ-აღმოსავლეთით 3 კმ ზე , მთაში , მე-19 ს. დგას.
33. ოფრეთი ,,სურბ სარგის ' , მე-19 ს.დგას.

დმანისის რაიონი
1.ბოსლები ,,სურბ ასტვაწაწინ ' , სოფელში, 1893.წ მოხსენიებულია XIX-XX სს, დგას.
2. გორნჯუკ ,,სურბ გევორგ ' , სოფლის გარეუბანში, მე-19 საუკუნის პირველი ნახევარი გარშემო XVI-XVII საუკუნეების სომხური სასაფლაოა, სომხური ეპიგრაფიკით.
3. ყიზილქისა ეკლესია XII-XIII საუკუნეები. ნახევრად ნანგრევები.
4. დიდი გომარეთი ეკლესია XVI-XVII სს დგას.
5. დიდი დმანისი ,, სურბ ასტვაწაწინ' მოხსენიებულია მე-19 საუკუნის 30-იან წლებში, აღდგენილია მე-19 საუკუნის დასასრულს. დგას.
6. დიდი დმანისი -ტეკენამ ,,სურბ სარგის' , სოფელში , მე-19 საუკუნის ბოლოს საფლის ქართველმა მაცხოვრებლებმა მიისაკუთრეს.
7. სარკინეთი (დემირბულახ) მონასტერი ,,სურბ კირაკი', სოფლის გარეუბანში , ეკლესია 1694 წ სამრეკლო 1721 წ დგას , ორივე ნაგებობაზე არის სომხური ეპიგრაფიკა.
8. ახა ეკლესია მდინარე ძურტას მარცხენა ნაპირზე XVI-XVII საუკუნეები, სომხური ეპიგრაფიკით.
9.ვარდისუბანი ,,სურბ ნშან', სოფელში , 1714 წ მოღვაწეობდა საქართველოს გასაბჭოებამდე დგას.
10. ტნუსი- ეკლესია სოფელში, 1688 წ.
11. ზემო ყარაბულახი ეკლესია , XVI-XVII საუკუნეებში , ნახევრად ნანგრევები.
12. პატარა დმანისი სამლოცველო , ნაქალაქარის სომხურ სასაფლაოზე, გარშემო ხაჩქარებია სომხური ეპიგრაფიკით (1283 წ), XII-XIII საუკუნეები , ნანგრევები.
13. პატარა დმანისი ეკლესია XVI-XVII საუკუნეები , გარშემო შუა საუკუნეების სომხური ხაჩქარებით მდიდარი სომხური სასფალაოა , საფლავის ქვებით.
14.ვანსტვი ეკლესია ,,სურბ ასტვაწაწინ '.

ბოლნისის რაიონი

1. აკაურთა - ეკლესია , სოფელში , აღდგენილია მე-19 ს. დასრულს, დგას.
2. არხლუ (ზძველად ცურტავი, ნახიდური ) ეკლესია ,,სურბ ნშან ' , სოფელში ( ცენტრალურ გუმბათოვანი ნაგებობა , გუმბათი არ არის შემორჩენილი ), სოფელში არის სომხური ეპიგრაფიკა, XII-XIII საუკუნეები, არის მე -19 საუკუნის საფლავები, სომხური ეპიტაფიებით. ეს სოფელი 1657 წ.ეკუთვნოდა ,,სურბ ეჯმიაწინს ', მაგრამ სომხები აქ ცხოვრობდნენ მე-5 საუკუნიდან , დგას.
3. ბალიჭი -ეკლესია , სოფელში აღდგენილია 1880 იან წლებში, აღდგენილია 1884 წ.დგას.
4. ბოლნის ხაჩენი ,,სურბ ასტვაწაწინ ' , სოფელში ,მე -18 საუკუნის დასასრული, აღდგენილია 1845, 1880-1884 წლებში, ეკლესია გადაკეთდა კლუბად.
5. ბოლნის-საჩენი ,,კარმრავორ' 1655წ ,არის სომხური საფლავები სომხური ეპიტაფიებით, მაგ 1691, 1723 წლების , დგას.
6. ბოლნის ხაჩენი ,,შინატეღი ეკეღეცი', სოფლიდან ერთ კილომეტრში , XVI-XVII საუკუნეები, დგას.
7. 7. ბოლნის-ხაჩენი ,,ქერწი ტაკი ეკეღეცი' , სურბ ჯგნავორ , XV-XVI საუკუნეები, ნახევრად ნანგრევები.
8. ბოლნის ხაჩენი ,,კამაკატარ' სამლოცველო, 1154 წ ნანგრევები, სომფლიდან 1,5 კილომეტრში ბორცვძე არის კიდევ ,,სურბ სარგის', ,,სურბ არაქიალ'. სამივე ეკლესია ერთმანეთსაა მიშენებული.(ორი მათგანი მოგვიანებით, XVI-XVII სს.)

Прочитано :


Напишите комментарии

(В своих комментариях читатели должны избегать выражения религиозной, расовой и национальной дискриминации, не использовать оскорбительных и унижающих выражений, а также призывов, противоречащих законодательству .)

Публиковать
Вы можете ввести 512 символов

Новостная Лента