ინდური და სომხური დიასპორები, ანუ ვისი წყალობით გახდა სომხეთი ინდოეთიდან იარაღის ყველაზე დიდი მყიდველი

სომხეთი ინდური იარაღის ყველაზე დიდი მყიდველი გახდა. ამის შესახებ ინდური საინფორმაციო სააგენტო IADN იტყობინება. აღნიშნულია, რომ სომხეთის მიერ ინდოეთიდან შეიარაღების შესყიდვის მთლიანმა მოცულობამ 2024-2025 ფინანსურ წელიწადს 600 მილიონ დოლარს მიაღწია.n nგასაგებია, რომ უზარმაზარი ინდოეთისთვის ეს შედარებით მცირე თანხაა, მაგრამ მცირე სომხეთისთვის იარაღის ამ მოცულობით შესყიდვა შთამბეჭდავია. ეს მთლიანად უარყოფს სომხეთის ლიდერების სიტყვებს მათი მოჩვენებითი „მშვიდობისმოყვარულობისა“ და „მშვიდობის სურვილის“ შესახებ. როდესაც მშვიდობისკენ ისწრაფვიან, წელიწადში 1 მილიარდ დოლარზე მეტს არ ხარჯავენ (საფრანგეთიდან და სხვა ქვეყნებიდან მომარაგების ჩათვლით) შეიარაღებაზე.n nამავდროულად, სომხეთისა და ინდოეთის დაახლოებისას ცოტა თუ  ითვალისწინებს ორივე ქვეყნის დიასპორების ფაქტორს წამყვან დასავლურ ქვეყნებში, პირველ რიგში აშშ-ში. მისი გაუფასურება კი, როგორც ჩანს, არ შეიძლება.n nსომხეთისა და შეერთებული შტატების დაახლოების გათვალისწინებით, ამერიკის სომხური დიასპორის როლი სომხეთის რესპუბლიკის ბედში გადამწყვეტი ხდება. თავად შეერთებულ შტატებში სომხური დიასპორა და სომხური ლობი მჭიდროდ ათანხმებენ თავიანთ ქმედებებს სხვა გავლენიან დიასპორასთან. ამიტომ, ნაკლებად სავარაუდოა, რომ  მოვლენები განვითარებულიყო შეერთებული შტატების, შესაძლოა, ერთ-ერთ ყველაზე სწრაფად მზარდ ინდოეთის დიასპორასთან ურთიერთობის გარეშე, რომელიც, როგორც ცნობილია, არ წყვეტს კავშირს ინდოეთთან.n nოთხმილიონიანი ინდური თემი ახლა ერთ-ერთი ყველაზე გავლენიანია შეერთებულ შტატებში და ზოგიერთი უკვე მას უფრო გავლენიანად მიიჩნევს ვიდრე ებრაულ საზოგადოებას. სტატისტიკის მიხედვით, თუ შეერთებულ შტატებში ოჯახის საშუალო შემოსავალს ეთნიკური ჯგუფის მიხედვით შევაფასებთ, ინდოელები, რომელთა საშუალო შემოსავალი 100 ათასი დოლარია წელიწადში, მეორე ადგილზე არიან მხოლოდ ებრაელების შემდეგ (125 ათასი დოლარი), ბევრად უსწრებენ სხვა ეთნიკური ჯგუფების უმეტესობას. აქ აუცილებელია გავითვალიწინოთ, რომ ებრაელები ცხოვრობდნენ შეერთებულ შტატებში დიდი ხნის განმავლობაში, პირველი ევროპელი კოლონისტების მოსვლიდან და შეძლეს შეექმნათ “ბიზნეს-დინასტიები”, ხოლო ინდოელები შეერთებულ შტატებში მასობრივად ძალიან ცოტა ხნის წინ  გამოჩნდნენ და უკვე საშუალო შემოსავლით თითქმის ყველას გადააჭარბეს.n nIT კორპორაციების ხელმძღვანელების მნიშვნელოვანი ნაწილი ინდიელები არიან. პიჩაი სუნდარი გუგლიდან, სატია ნალელა მაიკროსოფტიდან, შანტანუ ნარაიენი Adobe-დან, პარაგ აგრავალი – Twitter-ის ბოლო ხელმძღვანელი, ვიდრე მას მასკი შეიძენდა… სია გრძელდება, აშშ-ში პრაქტიკულად არ არსებობს არც ერთი დიდი მაღალტექნოლოგიური კომპანია, სადაც უმაღლეს მენეჯმენტს შორის ინდიელები არ არიან.n nდღეს აშშ-ში ინდური დიასპორის წარმომადგენლები აქტიურად შედიან დიდ პოლიტიკაში. უფრო მეტიც, იქ ისინი გავლენიანი და წამყვანი ფიგურები ხდებიან. თანაც, ორივე ბანაკში – დემოკრატებშიც და რესპუბლიკელებშიც.n nაშშ-ს ვიცე-პრეზიდენტი და სავარაუდო საპრეზიდენტო კანდიდატი დემოკრატების მხრიდან – კამალა ჰარისი – დედის მხრიდან ტამილნადის შტატიდან, ინდოეთიდანაა. კამალას დედის ბაბუა, პ.ვ. გოპალანი, საკადრო საჯარო მოხელე, ინდოეთის მთავრობის მდივნად მუშაობდა შრომისა და დასაქმების სამინისტროში. კამალა ჰარისის “მემარცხენე” იდეოლოგია სრულად შეესაბამება სამხრეთ ინდუსების ზოგადად დომინანტურ “მემარცხენე” პოლიტიკურ უპირატესობებს დღეს. იმდენად, რომ ტამილნადის შტატის ლიდერი სტალინის მჭევრმეტყველ სახელს ატარებს, ხოლო მეზობელ კარნატაკას შტატში კომუნისტები ხელისუფლებაში მრავალი ათეული წლის განმავლობაში არიან.n nიმ შემთხვევაშიც კი, თუ კამალა ჰარისმა საპრეზიდენტო არჩევნები წააგო, ინდური წარმოშობის ადამიანების პოზიცია შეერთებულ შტატებში საერთოდ არ შეირყევა, პირიქით. ასე რომ, რესპუბლიკელი ვიცე-პრეზიდენტის ვენს უშა ჩულუკურის მეუღლე სამხრეთ ინდოელია ტელუგუდან. უფრო მეტიც, არსებობს გონივრული ეჭვი, რომ ჯეი ვენსმა, ამერიკელმა სოფლად მცხოვრებმა, კარიერა მეუღლისა და მისი ოჯახის წყალობით გაიკეთა.n nუშა ჩილუკური დაიბადა და გაიზარდა კალიფორნიის გარეუბანში სან-დიეგოში, ტელუგუზე მოლაპარაკე ინდოელი ემიგრანტების კრიშ  და ლაქშმი ჩილუკურის ოჯახში. ორივე პროფესორია. მისი მშობლები დაიბადნენ ინდოეთის შტატ ანდრა პრადეში. იელის სამართლის სკოლაში სწავლის დროს ჩილუკურიმ გაიცნო მისი მომავალი მეუღლე ჯეი დევიდ ვენსი, ურთიერთობა წახალისებული იყო პროფესორ ემი ჩუას მიერ, ე.ი. როგორც ჩანს, ეს იყო ქორწინება “პერსპექტიულ” ინდუს ქალთან, რომელიც დაეხმარა ღარიბ თეთრკანიან ბიჭს, როგორიცაა ჯეი ვენსი, წარმატებული პოლიტიკური კარიერა აეწყო. 2013 წელს ჩილუკურმა და ვენსმა ერთობლივად უმასპინძლეს სადისკუსიო ჯგუფს იელის უნივერსიტეტში თემაზე „სოციალური დაცემა თეთრკანიან ამერიკაში“.n nუშა ჩილუკური და ჯ. დევიდ ვენსი დაქორწინდნენ 2014 წელს კენტუკიში, რელიგიათაშორის საქორწილო ცერემონიაზე. მათ ჰყავთ სამი შვილი, ის არის პრაქტიკოსი ინდუისტი, ხოლო მისი ქმარი არის კათოლიკე, რომელმაც კათოლიციზმი ზრდასრულ ასაკში მიიღო. ცხადია, ვატიკანიც ფსონს დებს ამ „პერსპექტიულ პოლიტიკურ ოჯახზე“.n nასევე, ერთ-ერთი წამყვანი რესპუბლიკელი კონსერვატორი პოლიტიკოსი ტრამპის გუნდიდან არის ასევე ინდუსი ვივეკ რამასვამი. საინტერესოა, რომ ყველა ჩამოთვლილი პოლიტიკოსი და ფიგურა მოდის სამხრეთ, დრავიდის ინდოეთიდან. იქ მდებარეობს ინდოეთის უდიდესი IT ცენტრები – ბანგალორი, ჰაიდერაბადი, ჩენაი (მადრასი). დღესდღეობით სპეციალისტების უდიდესი ნაკადი შეერთებულ შტატებში სწორედ იქიდან მოდის.n nსამხრეთ ინდური ფესვების მქონე პოლიტიკოსები შეერთებულ შტატებში ჯდება კიდევ ერთ საინტერესო ტენდენციაში – გლობალური “სამხრეთ ინდური” (დრავიდის) ექსპანსია. ყოველივე ამის შემდეგ, ინდური დიასპორის მზარდი გავლენა შეინიშნება არა მხოლოდ შეერთებულ შტატებში, არამედ ბევრ სხვა ქვეყანაშიც, სადაც ინდოეთიდან ემიგრანტების რიცხვი იზრდება ბიზნესსა და პოლიტიკაში. იმავე ემირატებში თითქმის ყველა ბუღალტერი და უამრავი იურისტი ინდოელია. ხოლო თავად დიდ ბრიტანეთში ექიმების მნიშვნელოვანი ნაწილი სამხრეთ ინდოეთიდანაა. სამხრეთ ინდოეთი უკვე იქცა მაღალი ტექნოლოგიების გლობალურ ცენტრად და ამ რეგიონის მკვიდრთ მსოფლიო და წამყვანი ზესახელმწიფოს – შეერთებული შტატების ელიტაში „ითრევს“ .n nცხადია, სომეხი ნაციონალისტებისთვის უკეთესი იქნებოდა, თუ აშშ-ში ინდური დიასპორის ხერხემალი ჩრდილოეთ ინდოეთიდან „არიელი“ იმიგრანტებით გაჯერდებოდა. მაშინ აქცენტი შეიძლება გაკეთდეს “საერთო არიულ წინაპარზე”. სომხებს ასევე აქვთ დიდი ხნის კონტაქტები დრავიდიანებთან. საკმარისია გავიხსენოთ, რომ დიდი ხნის განმავლობაში ინდოეთში სომხების საქმიანობის მთავარი ცენტრი იყო სამხრეთ ინდოეთის მადრასი (დღევანდელი ჩენაი) დრავიდის ტამილელი ხალხის მიწებზე.n nაშკარაა, რომ სომხურმა დიასპორამ დროულად „აიღო ალღო“ და ეყრდნობა ინდოეთს და ინდოეთის დიასპორას შეერთებულ შტატებში, რომელიც სწრაფად ზრდის თავის გავლენას. სამწუხაროდ, ეს ფსონი გამოიყენება ომისთვის მოსამზადებლად და არა სომხეთის მშვიდობიანი განვითარებისთვის საერთაშორისოდ აღიარებულ საზღვრებში. გამოდის, სომხები მეორედ შედიან ერთსა და იმავე მდინარეში, რამაც მათი ხალხი არაერთხელ მიიყვანა კატასტროფამდე.n nალექსანდრე ზაქარიაძე