შუა დერეფნის ქვეყნები და ჩინეთის დემოგრაფიული კატასტროფა

ჩინეთი ამ საუკუნეში მსოფლიო ეკონომიკური განვითარების „ეპიცენტრი“ გახდება და ამაში ეჭვი არავის ეპარება. ასევე, მოთხოვნადი იქნება მარშრუტები, რომლებიც ჩინეთს ევრაზიის სხვა ნაწილებთან დააკავშირებს, პირველ რიგში შუა დერეფანთან. საქართველო ხდება საკვანძო ქვეყანა ამ დერეფანში, ანაკლიის ღრმაწყლოვანი პორტის მშენებლობა, სხვა პროექტებთან ერთად, უზრუნველყოფს უმოკლეს კავშირს ჩინეთსა და შავი და ხმელთაშუა ზღვის აუზს შორის. შესაბამისად, საქართველოს პერსპექტივები დიდწილად იქნება დამოკიდებული ჩინეთის პერსპექტივაზე. აქედან გამომდინარე, ჩინეთის პრობლემები შეეხო შუა დერეფნის ქვეყნებს, მათ შორის საქართველოსაც. შესაბამისად, აუცილებელი გავაცნობიეროთ, თუ რა პრობლემები ექნება ჩინეთს უახლოეს ათწლეულებში.n nმითი “გამრავლებული ჩინელების” შესახებ, რომლებიც სავარაუდოდ “დაასახლებენ ყველაფერს გარშემო”, უპირველეს ყოვლისა, რუსულ ციმბირში, დიდი ხანია წარსულს ჩაბარდა. პირიქით, ჩინეთი, რომელიც ცარიელდება, მოსახლეობას „გამოიყვანს“ რუსეთიდან, სადაც შობადობის საერთო მაჩვენებელი (TFR) 1,5 უდრის, რაც 3-ჯერ მეტია, ვიდრე ჩრდილოეთ ჩინეთის პროვინცია ჰეილუნცზიანში, რომელიც ესაზღვრება რუსეთის ფედერაციას, სადაც შობადობა 0,5-მდე დაეცა ( მოსახლეობის მარტივი გამრავლებისთვის საჭიროა 2,1 – საშუალოდ ამდენი შვილი უნდა ჰყავდეს ერთ ქალს, რომ ერი არ გადაშენდეს).n nამგვარ კატასტროფამდე ჩინეთი პოლიტიკამ „ერთი ოჯახი, ერთი შვილი“ მიიყვანა. მასზე უკვე უარი თქვეს, თუმცა გვიანია. შობადობის ზრდა არ დაფიქსირებულა, პირიქით, ის კვლავ იკლებს და მთლიანობაში TFR არის 1,1-ზე უარყოფითი პროგნოზით. ხოლო გაეროს ექსპერტებმა ეს გაითვალისწინეს ჩინეთის დემოგრაფიული პერსპექტივების გაანალიზებისას.n nმედიანური პროგნოზის მიხედვითაც კი, ჩინეთს მხოლოდ 630 მილიონი მოსახლე ეყოლება 2100 წლისთვის (1 მილიარდი 2070 წლისთვის). ანუ, დღეს მცხოვრებთაგან ბევრს აქვს შანსი ისარგებლოს მომენტით, როდესაც ჩინეთს მილიარდზე ნაკლები მოსახლეობა ეყოლება.n nსაუკუნის ბოლოსთვის, ყველაზე პესიმისტური პროგნოზით, ჩინეთში 400-500 მილიონი მოსახლე დარჩება, შესაბამისად, 2070 წლისთვის ჩინეთი მიაღწევს 850-900 მილიონს, ხოლო მილიარდიან ნიშნულს მიაღწევს 2060 წელს.n nასეთი პროგნოზები ერთ რამეზე მიუთითებს – ჩინეთს კრიტიკულად დასჭირდება “ადამიანური რესურსები”. შესაბამისად, შეეცდება “გამოიწოვოს” მოსახლეობა გეოგრაფიულად “ხელმისაწვდომი” ქვეყნებიდან, რომლებშიც ასეთი რესურსი მომავალში  მინიმალური მაინც იქნება.n nჩინეთის უახლოეს მეზობლებს ასევე აქვთ დემოგრაფიული კატასტროფა. სამხრეთ კორეაში შობადობა ჩინეთის მაჩვენებელზე დაბალია – გასული წლის ბოლოს იქ TFR იყო 0,72, წელს კი სავარაუდოდ 0,68 იქნება. მსგავსი ტენდენციები შეინიშნება ტაილანდში – წელს იქ TFR შეიძლება დაეცეს 1.0-ზე დაბლა. შობადობა ასევე ეცემა ვიეტნამში – უკვე 2.0-ზე ქვემოთ. ამიტომ, ჩინელებთან მენტალურად დაახლოებული აღმოსავლეთ აზიის ხალხთა წარმომადგენლების მასობრივად შეყვანა რთული იქნება.n nგამოდის, რომ ჩინეთს მოუწევს ადამიანური რესურსების მოზიდვა შუა დერეფნის გასწვრივ მდებარე სახელმწიფოების – ცენტრალური აზიისა და სამხრეთ კავკასიის ქვეყნების ხარჯზე, სადაც დემოგრაფიული ვითარება არც ისე ცუდია. ჯერჯერობით, ყველაზე დასახლებულ ქვეყნებს – ყაზახეთსა და უზბეკეთს – აქვთ TFR დაახლოებით 3.0, მაგრამ გრძელვადიან პერიოდში ის შემცირდება სამხრეთ კავკასიის ყველა სახელმწიფოში. მიუხედავად ამისა, სწრაფად დაბერებულ ჩინეთთან შედარებით, ეს დემოგრაფიული მდგომარეობა შეიძლება ოპტიმისტურად ჩაითვალოს. ამიტომ, უახლოეს მომავალში ჩინეთმა შესაძლოა დაიწყოს „შრომითი რესურსების დაქირავება“ როგორც საქართველოში, ასევე სხვა პოსტსაბჭოთა ქვეყნებში. ეს იმის მიუხედავად, რომ საქართველოდან ევროკავშირში უკვე მიმდინარეობს შრომითი მიგრაცია.n n nგიორგი კვინიტაძე