რუსეთმა დატოვა ზვართნოცი. ახლა გიუმრის ბაზის ჯერია

კიდევ ერთი მნიშვნელოვანი ნაბიჯი გადაიდგა რუსეთისა და სომხეთის „მოკავშირეების“ ერთმანეთისგან საბოლოო „დაშორებისკენ“ 2024 წლის 31 ივლისს. რუსეთმა ზვარტნოცის საჰაერო გამშვებ პუნქტზე სახელმწიფო საზღვარი სომხეთს გადასცა მფარველობაში. რუსი მესაზღვრეები აეროპორტიდან საბოლოოდ გაიყვანეს.n nერევნის ზვარტნოცის აეროპორტში ხელი მოაწერეს ზვარტნოცის საჰაერო გამშვებ პუნქტზე სახელმწიფო საზღვრის სომხეთის მხარის დაცვის ქვეშ გადაცემის შესახებ ოქმს. ხელს აწერენ სომხეთის ეროვნული უსაფრთხოების სამსახურის სასაზღვრო ჯარების მეთაური ედგარ ჰუნანიანი და სომხეთში რუსეთის FSB-ის სასაზღვრო სამმართველოს უფროსმა გენერალ-ლეიტენანტი რომან გოლუბიცკი. ოქმში აღნიშნულია, რომ „სომხური მხარე მადლობას უხდის რუსულ მხარეს ზვარტნოცის საჰაერო გამშვებ პუნქტზე საზღვრის კონტროლის უზრუნველსაყოფად ერთობლივი ხანგრძლივი სამსახურისთვის და აცხადებს, რომ მას არანაირი პრეტენზია არ აქვს რუსული მხარის მიმართ“.n nასევე მოგვარებულია სომხეთის რესპუბლიკის სახელმწიფო საზღვრის სხვა მონაკვეთებიდან რუსი მესაზღვრეების გაყვანის საკითხიც. შედეგად, ქვეყანაში რუსული სამხედროები მხოლოდ ერებუნის აეროპორტის საჰაერო ბაზაზე და გიუმრიში რჩებიან, სადაც 102-ე რუსული სამხედრო ბაზაა განთავსებული. დღეს უკვე აღარავის ეპარება ეჭვი, რომ აქედან აუცილებლად დადგება რუსი სამხედროების იძულებითი გაყვანის საკითხი.n nშეერთებული შტატები, როგორც სომხეთის „ახალი მეგობრები“, ყველაფერს აკეთებს იმისთვის, რომ ეს მოხდეს რაც შეიძლება სწრაფად და არც მალავენ, რომ სომხეთში მზარდი ანტირუსული განწყობების უკან დგანან. ამგვარად, ევროპისა და ევრაზიის საკითხებში აშშ სახელმწიფო მდივნის თანაშემწემ ჯეიმს ო’ბრაიენმა, სიტყვით გამოსვლისას აშშ-ს სენატის საგარეო ურთიერთობათა კომიტეტში გამართულ მოსმენაზე პირდაპირ განაცხადა, რომ შეერთებული შტატები უქმნის პირობებს სომხეთის პრემიერ მინისტრ ნიკოლ ფაშინიანს, რათა შეძლოს ურთიერთობების „გაწყვეტა“ რუსეთთან.n nჯეიმს ო’ბრაიენმა მხარდაჭერა გამოთქვა ფაშინიანის “მამაცი ნაბიჯების” მიმართ, რათა “დაშორდეს რუსეთს”. მისი თქმით, მთიანი ყარაბაღის გარშემო არსებულ ვითარებასთან დაკავშირებით, “სომხეთის მოსახლეობის მნიშვნელოვან ნაწილს სურს ჩამოშორდეს  რუსეთს”. ამისთვის დასავლეთმა შექმნა „ახალი პლატფორმა, რომელიც დაეხმარება სომხეთს რუსეთზე დამოკიდებულების შემცირებაში“.n nაშშ-ის სახელმწიფო მდივნის თანაშემწემ ევროპისა და ევრაზიის საკითხებში ასევე აღიარა, რომ სომხეთი “თითქმის მთლიანად რუსეთზეა დამოკიდებული ეკონომიკურად და ენერგეტიკულად”, ამიტომ საჭიროა “დივერსიფიკაცია”. მან პირდაპირ მიუთითა, თუ როგორ შეიძლება მოხდეს ასეთი დივერსიფიკაცია და აღნიშნა, რომ „ცენტრალური აზიის წარმოუდგენლად მდიდარ ქვეყნებს“ ახლა აქვთ შესაძლებლობა „შევიდნენ მსოფლიო ბაზრებზე მხოლოდ რუსეთის ან ჩინეთის გავლით“, ხოლო ვაშინგტონს სურს „გახსნას გზა, რომელიც გადის აზერბაიჯანსა და სომხეთზე”.n nფაქტობრივად, აქ ისევ მინიშნება და მითითებაა იგივე ზანგეზურის დერეფნისა, რომლის გახსნაც ერევანი ასე აფერხებს. გამოდის, რომ რუსეთთან დაშორება, თუნდაც აშშ-ს სახელმწიფო დეპარტამენტის აზრით, უნდა ახლდეს პროგრესი კომუნიკაციების განბლოკვაში. ერევნის ხელისუფლება კი დაჩქარებული ტემპით წყვეტს ურთიერთობას რუსეთთან, სამაგიეროდ, არ ჩქარობს ზანგეზურის დერეფნის გახსნას.n nშედეგად შესაძლოა სომხეთმა „მიიღებს თავისას“ და სამხედრო-ეკონომიკური ურთიერთობები რუსეთის ფედერაციასთან გაწყდება, რუსული ბაზაც გავა გიუმრიდან, მაგრამ არ მოხდეს აზერბაიჯანთან კომუნიკაციების განბლოკვა ან სამშვიდობო ხელშეკრულების დადება. რისი იმედი აქვთ სომხეთის რესპუბლიკის ხელისუფლებას? რომ შეერთებული შტატები და საფრანგეთი საკუთარ თავზე აიღებენ მათ ეკონომიკურ მხარდაჭერას და უსაფრთხოებას?n nამასობაში ჩნდება პირველი ნიშნები იმისა, რომ რუსეთის ეკონომიკური მხარდაჭერა სომხეთისთვის შეიძლება შეწყდეს. ყველაფერი ძველი რუსული ტრადიციით იწყება „პომიდვრით და ხილით“, ისევე როგორც სხვა სასოფლო-სამეურნეო პროდუქტებით, რომელთა ექსპორტისთვის სომხეთიდან შესაძლოა რუსული ბაზარი დაიხუროს. რაც უფრო ადრე გაწყვეტს ურთიერთობას სომხეთი რუსეთის ფედერაციასთან და განდევნის რუს სამხედროებს, მით უფრო მალე მოხდება ეს.n n„როსელხოზნაძორმა“ უკვე განაცხადა, რომ „სომხეთიდან რუსეთს სისტემატიურად მიეწოდება არაუსაფრთხო ხილ-ბოსტნეული“. ამასთან დაკავშირებით, დეპარტამენტმა აცნობა ექსპორტიორებს, რომ აპირებს შეაჩეროს ბოსტნეულის და ხილის იმპორტი 16 სომეხი მომწოდებლისგან, რომლებიც შემჩნეულნი იყვნენ  დარღვევებში. ამის შესახებ Rosselkhoznadzor-ის (რუსეთის სოფლის მეურნეობის ზედამხედველობა) ხელმძღვანელს იულია შვაბაუსკიენესა და სომხეთის სურსათის უვნებლობის ინსპექციის უფროსის მოადგილეს სონაი ცარუკიანს შორის საუბრის შემდეგ გახდა ცნობილი.n nRosselkhoznadzor-მა ასევე იტყობინება, რომ რუსეთში ჩამოსული სომხური პროდუქტების ნახევარზე მეტი არ იყო გადაცემული ფიტოსანიტარული კონტროლის დეპარტამენტისთვის, რაც სავალდებულოა. ამ მიზეზით, რუსულმა მხარემ მოითხოვა, შეწყდეს ფიტოსანიტარული სერტიფიკატების გაცემა სომეხი მომწოდებლებისთვის, რომლებმაც ჩაიდინეს დარღვევები.n nეჭვგარეშეა, რომ როსელხოზნადზორის მიერ სომხეთიდან ხილ-ბოსტნეულში ფიტოსანიტარული დარღვევების გამოვლენას წმინდა პოლიტიკური საფუძველი აქვს. რაც უფრო სწრაფად გაწყვეტს რუსეთთან ურთიერთობას აშშ-სა და საფრანგეთზე დაყრდნობილი სომხეთი, მით მეტი ასეთი დარღვევები გამოვლინდება. რუსეთი ადვილად შეძლებს ჩაანაცვლოს სომხური პომიდორი და გარგარი და ამით მხოლოდ სომხეთი და მისი სოფლის მეურნეობის სექტორი დაზარალდება.n nვარდენ წულუკიძე